Od pierwszej do ostatniej księgi Biblii powtarza się temat Boga, który pragnie przebywać z ludźmi. Ludzie na świecie na różnorakie sposoby chcą ‘dostać’ się do nieba, otrzymać życie wieczne, i tak dalej. Jednakże niewielu uświadamia sobie, że to również jest pragnieniem Boga wobec ludzi. Bóg chce mieć relację z ludźmi, ponieważ po to właśnie ich stworzył.

W jednej z Ewangelii jest napisane:

Bóg bowiem tak bardzo ukochał świat, że dał swego Jedynego Syna, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne. (Jan 3.16)

 

Bóg nie tylko pragnie przebywać z ludźmi, ale również włożył w nas pragnienie szukania Jego. To pragnienie jest niejako częścią ludzkiej natury. Wyrazem tego jest właśnie mnogość religii na świecie, poprzez które człowiek próbuje zjednać się z Bogiem na własny sposób. Jednakże, jak będzie to jasne z treści tego artykułu, zamiast szukać ludzkich sposobów, potrzebujemy zrozumieć to, co Bóg czyni.

 

Bóg z ludźmi w Ogrodzie Eden

Jak wiemy, według Biblii, cały rodzaj ludzki wziął swój początek od Adama i Ewy.

W pierwszej księdze Biblii jest napisane:

Stworzył więc Bóg człowieka (ha’adam / הָֽאָדָ֛ם) na swój obraz. Stworzył go na obraz Boga – stworzył ich jako mężczyznę i kobietę. (1 Mój 1.27)

 

Potem człowiek nadał swej żonie imię Ewa (hawa / חַוָּ֑ה), gdyż ona stała się matką wszystkich żyjących. (1 Mojż 3.20)

 

Tą pierwszą parę ludzką, Adama i Ewę (Hawę) Bóg osadził w szczególnym ogrodzie, znajdującym się w miejscu zwanym Eden. Z krótkiego opisu czasu, który oni spędzili w ogrodzie, możemy wywnioskować, że Bóg regularnie przebywał tam z nimi.

Widzimy to między innymi tutaj:

Wkrótce jednak usłyszeli PANA Boga (JHWH elohim / יְהוָ֧ה אֱלֹהִ֛ים). Przechadzał się On po ogrodzie w powiewie dnia. (1 Mojż 3.8)

 

Pomimo tego, że ta wzmianka o Bogu przechadzającym się po ogrodzie, dotyczy sytuacji mającej miejsce po zgrzeszeniu człowieka, łatwo z tego wywnioskować, że była to regularna rzecz. Bóg regularnie ‘spacerował’ (mithalech / מִתְהַלֵּ֣ךְ) po ogrodzie w Edenie w towarzystwie ludzi.

Jednakże wszystko się zmieniło, gdy „wszedł na świat grzech” (Rzym 5:12). Cała rzeczywistość w której żył człowiek uległa przemianie. Nasz obecny świat nie jest tym samym światem, w którym żyli pierwsi ludzie do ich upadku. Jedną z najistotniejszych zmian było pojawienie się śmierci, która dotknęła ludzi oraz ich otoczenia. A jeszcze poważniejszą zmianą było to, że grzech odseparował ludzkość od Boga. Święty Bóg nie mógł przebywać z człowiekiem w ten sam sposób, w jaki odbywało to się wcześniej.

Pomimo tego wszystkiego, Bóg nigdy nie porzucił swojego pragnienia przebywania z ludźmi. Reszta historii biblijnej jest opisem bożej drogi naprawienia tego, co stało się w Edenie.

 

Dni Noego

Po wygnaniu Adama i Ewy z Edenu ‘stan ludzkości’ tylko się pogarszał. Pierwsze dziecko, które urodziło się na świecie, wyrosło na mordercę. Kain, kierowany zazdrością, zamordował swojego młodszego brata Abla. Na świecie stało się aż tak źle, że gdy dochodzimy do czasów Noego, Bóg mówi:

PAN zaś widział, że wielka jest niegodziwość człowieka na ziemi. Zauważył, że każda myśl ludzkiego serca jest ustawicznie zła. Dlatego żałował PAN, że stworzył na ziemi człowieka, bolał nad tym w swym sercu. (1 Mojż 6:5-6)

 

Z powodu tego stanu rzeczy Bóg zesłał na ziemię potop, poprzez który została zgładzona z ziemi cała ludzkość, z wyjątkiem Noego i jego rodziny.

W ten sposób ród ludzki miał swój nowy początek od trzech synów Noego: Sema, Chama i Jafeta.

Jednakże i tym razem, pomimo pamięci o zagładzie, która dokonała się wodami potopu, ludzkość nie poprawiła się w swoim postępowaniu.

Czytamy o tym, że mieszkańcy ziemi, najwyraźniej wbrew nakazowi Boga, zgromadzili się na jednym miejscu, aby wybudować „miasto z wieżą, która sięgałaby nieba” (1 Mojż 11:4).

W odpowiedzi na to, Pan (JHWH) „rozproszył ich stamtąd po całej ziemi i tak przestali budować miasto. Dlatego właśnie nazwano je Babel. PAN pomieszał tam język mieszkańcom ziemi i stamtąd rozproszył ich po całym jej obliczu.” (1 Mojż 11:8-9)

 

Przymierze z Abrahamem, Izaakiem i Jakubem

Dochodząc do tego momentu widzimy zmianę w sposobie działania Boga wobec ludzi. Zamiast całej ludzkości, Bóg postanawia ‘działać’ poprzez jeden naród. Ten naród, którego w tamtym czasie jeszcze nie było, Bóg zdecydował się ‘wywieść’ z wybranego przez Niego człowieka. Człowiekiem tym był Abraham (początkowo znany, jako Abram), który pochodził z Ur, miasta w Mezopotamii.

Jest to opisane w ten sposób:

PAN powiedział do Abrama: Wyjdź ze swojej ziemi, zostaw swoich krewnych i dom swojego ojca i idź do ziemi, którą ci wskażę, a wywiodę z ciebie wielki naród i będę ci błogosławił, rozsławię twoje imię i staniesz się błogosławieństwem. (1 Mojż 12:1-2)

 

Dalej w tekście znajdujemy obietnicę przymierza skierowaną wobec nienarodzonego jeszcze syna Abrahama, Izaaka, i jego potomstwa.

Twoja żona Sara urodzi ci syna. Nadasz mu imię Izaak. Z nim ustanowię moje przymierze jako przymierze wieczne i rozciągnę je na jego potomstwo. (1 Mojż 17.19)

 

Obietnica tego samego przymierza zostaje powtórzona Jakubowi, wnukowi Abrahama. Bóg objawił się Izaakowi we śnie i przekazał mu te słowa:

Ja jestem PAN, Bóg Abrahama, twojego ojca, i Bóg Izaaka! Ziemię, na której leżysz, dam tobie i twojemu potomstwu. Twoje potomstwo natomiast będzie tak liczne jak proch ziemi. Rozprzestrzenisz się na zachód i wschód, na północ i na południe. W tobie i w twoim potomstwie błogosławione będą wszystkie rody ziemi. (1 Mojż 28.13-14)

 

Z tych właśnie trzech ludzi – Abrahama, Izaaka i Jakuba – Bóg zapoczątkował naród żydowski.

Bóg zamierzył to, aby poprzez ten naród wiedza o prawdziwym Bogu dotarła do wszystkich mieszkańców ziemi.

 

W Drugiej Księdze Mojżeszowej znajdujemy następujące słowa odnoszące się do narodu żydowskiego:

A teraz, jeśli będziecie uważnie słuchać mojego głosu i przestrzegać mojego przymierza, będziecie moją szczególną własnością pośród wszystkich ludów, gdyż moja jest cała ziemia. Będziecie Mi królestwem kapłanów i narodem świętym – te słowa przekaż synom Izraela. (2 Mojż 19:5-6; podkreślenie dodane)

 

Podobne słowa znajdujemy również w ostatniej księdze Biblii – Księdze Objawienia – w odniesieniu do wierzących w Jezusa:

Temu, który nas kocha i który za cenę swojej krwi uwolnił nas od naszych grzechów, uczynił nas królestwem i kapłanami Boga, swojego Ojca – Jemu niech będzie chwała! (Obj 1:5-6; podkreślenie dodane)

 

To, co było zadaniem Izraela do przyjścia Mesjasza, stało się zadaniem kościoła, złożonego z Żydów i nie-Żydów, po Jego przyjściu, śmierci i zmartwychwstaniu. [1]

 

Bóg przebywający pośród Izraelitów w Przybytku

Bóg nie tylko zapoczątkował naród żydowski, lecz postanowił również ‘zamieszkać pośród nich’.

W drugiej księdze Biblii, Księdze Wyjścia, Bóg wypowiada następujące słowa:

Zamieszkam wśród synów Izraela, będę ich Bogiem. Oni zaś przekonają się, że Ja, PAN, jestem ich Bogiem, Tym, który ich wyprowadził z ziemi egipskiej, by mieszkać pośród nich — Ja, PAN, ich Bóg. (2 Mojż 29:45-46; podkreślenie dodane)

 

Sposób, który Bóg wybrał, aby przebywać pośród ludzi, polegał na zbudowaniu Jemu ‘miejsca świętego’.

Niech Mi zbudują święte miejsce, w którym mógłbym zamieszkać pośród nich. (2 Mojż 25:8; podkreślenie dodane)

 

Owym miejsce świętym miał być Przybytek (hebr. miszkan / מִשְׁכַּן).

Przybytek był przenośną budowlą przypominającą namiot, stojącą na dziedzińcu otoczonym ogrodzeniem. [2]

 

Sam namiot przybytku był rozdzielony zasłoną na dwie części: miejsce święte (ha’kodesz / הַקֹּ֔דֶשׁ) i miejsce najświętsze (kodesz ha’kodaszim / קֹ֥דֶשׁ הַקֳּדָשִֽׁים). W miejscu świętym stał stół z chlebami pokładnymi, złota menora – czyli siedmioramienny świecznik, oraz ołtarz kadzidlany.  W miejscu najświętszym natomiast stała tylko skrzynia Świadectwa (zwana również Arką Przymierza), przykryta pokrywą przebłagania.

Na zewnątrz namiotu, na dziedzińcu, stał ołtarz całopalny, na którym były składane ofiary ze zwierząt i pokarmów.

 

Gdy Izraelici, posłuszni słowom Mojżesza, wybudowali na pustyni przenośny Przybytek (miszkan), Bóg ponownie mógł przebywać pośród ludzi.

Potwierdzenie tego widzimy w kolejnych księgach Biblii.

Umieszczę też między wami mój przybytek i nie będę czuł względem was obrzydzenia. Będę przechadzał się między wami i będę waszym Bogiem, a wy będziecie Mi ludem. (3 Mojż 26:11-12; podkreślenie dodane)

 

Nie zanieczyszczajcie więc ziemi, w której mieszkacie i w której Ja również mieszkam, ponieważ Ja, PAN, mieszkam wśród synów Izraela. (4 Mojż 35:34; podkreślenie dodane)

 

Jak wiemy, oprócz instrukcji odnośnie wybudowania Przybytku, Bóg dał Izraelitom Dekalog, czyli dziesięć przykazań (2 Mojż 20:1-17), oraz to, co zostało nazwane Księgą Przymierza (2 Mojż 20:22-23:33). Wszystkie te przepisy były po to, aby Izraelici żyli jak najbardziej możliwie ‘świętym’ życiem.

Jednakże, aby święty Bóg mógł przebywać wśród grzesznych ludzi, potrzeba było czegoś więcej niż objawienia Prawa Bożego. Potrzebny był również system ofiarniczy opisany w szczegółach w trzeciej księdze Biblii, czyli księdze Kapłańskiej.

System ofiarniczy był zamierzony przez Boga jako konieczny, ale zarazem przejściowy, etap w Jego planie przywrócenia ludzkości do jej stanu przez upadkiem pierwszych ludzi.

Ten system ofiarniczy oprócz jego funkcji ‘przykrywania’ win, był proroczym obrazem wskazującym na ofiarę syna Bożego.

 

Bóg zamieszkujący w Świątyni

Po osiedleniu się w Ziemi Obiecanej syn króla Dawida, Salomon, zbudował pierwszą świątynię w Jerozolimie (beit ha’mikdasz / בֵּית־הַמִּקְדָּשׁ).

Kiedy Salomon poświęcił Świątynię, Bóg złożył obietnicę podobną do tej, którą złożył w odniesieniu do Przybytku:

Jeśli chodzi o ten dom, który budujesz, to jeśli będziesz postępował według moich ustaw, wypełniał moje prawa i przestrzegał wszystkich moich przykazań, to dotrzymam mojej obietnicy co do ciebie, którą złożyłem twojemu ojcu Dawidowi, zamieszkam wśród synów Izraela i nie opuszczę mojego ludu. (1 Król 6:12-13; podkreślenie dodane)

 

Niestety Izraelici w większości albo ignorowali, aby pogardzili tym, że Bóg zamieszkuje wśród nich. Naród, jako całość, zwrócił się do bożków, pomimo tego, że stała na ich ziemi Świątynia Boża.

Dlatego też Bóg zesłał na nich sąd, najpierw w postaci inwazji asyryjskiej w 722 p.n.e., podczas której dziesięć plemion Izraela zostało uprowadzone do Asyrii.

Ponad 100 lat później Babilon najechał Królestwo Judy, zburzył Świątynię i wysiedlił większość jej mieszkańców.

 

W 10 rozdziale Księgi Ezechiela jest opisana wizja proroka, który widzi jak chwała Boga opuszcza Świątynię. Po zburzeniu pierwszej Świątyni skrzynia Świadectwa (Arka Przymierza) już nigdy nie zostanie odnaleziona.

Po powrocie narodu żydowskiego z niewoli babilońskiej i odbudowaniu Świątyni, która to zostanie później rozbudowana przez Heroda Wielkiego, miejsce najświętsze pozostanie puste, bez skrzyni Świadectwa oraz obecności Bożej.

 

Jednakże pomimo nieobecności skrzyni Świadectwa w drugiej Świątyni (beit ha’mikdasz ha’szeni / בֵּית־הַמִּקְדָּשׁ הַשֵּׁנִי), prorok Aggeusz powiedział, że chwała Drugiej Świątyni przewyższy chwałę Pierwszej Świątyni.

Przyszła chwała tego domu będzie większa niż poprzednia – mówi PAN Zastępów – i miejsce to obdarzę pokojem – oświadcza PAN Zastępów. (Aggeusza 2:9)

Jak to możliwe? Stało się tak, gdyż do Drugiej Świątyni wszedł Bóg w ciele swojego Syna, Jezusa.

 

Bóg pomiędzy ludźmi w osobie Jezusa

Podobnie jak to było w czasach dawnego Izraela, Bóg ponownie zaczął przebywać ze swoim ludem, ale tym razem w osobie Jezusa Chrystusa.

Stało się to zgodnie z tym, co Bóg przepowiedział przez proroka Izajasza, że:

… oto panna pocznie i urodzi syna, i da mu na imię Immanuel. (Izaj 7:14)

Immanuel, hbr. עִמָּנוּאֵל (immanu’el), oznacza ‘z nami Bóg’.

Przyjście Boga pomiędzy ludzi w osobie Jezusa było najważniejszym wydarzeniem w historii ludzkości. W przyjściu oraz śmierci Syna Bożego na krzyżu, Bóg okazał ogrom swojej nieskończonej miłości wobec swojego stworzenia. Śmierć Jezusa otworzyła drzwi do wybawienia każdego człowieka, każdego, który zechce uwierzyć. [3]

 

Bóg pomiędzy ludźmi poprzez Ducha Świętego

Jezus tuż przed swoim ukrzyżowaniem wypowiedział następujące słowa do swoich uczniów:

Jeśli darzycie Mnie miłością, będziecie wypełniać moje przykazania. Ja natomiast będę prosił Ojca i On da wam innego Opiekuna, aby był z wami na wieki – Ducha Prawdy, którego świat nie może przyjąć, bo Go nie widzi ani nie zna. Wy Go znacie, ponieważ trwa przy was i będzie w was. Nie zostawię was sierotami. Przyjdę do was. Jeszcze chwila, a świat nie będzie Mnie już oglądał; lecz wy Mnie będziecie oglądać, bo Ja żyję i wy będziecie żyli. W tym dniu wy sami poznacie, że Ja jestem w moim Ojcu i wy we Mnie, a Ja w was. (…) Jezus odpowiedział: Jeśli ktoś Mnie kocha, będzie wypełniał moje Słowo i mój Ojciec otoczy go miłością. Do takiej osoby przyjdziemy i zatrzymamy się u niej. (Jan 14:15-20, 23; podkreślenie dodane)

 

Po odejściu Jezusa, czyli Jego wniebowstąpieniu, na świat zstąpił Duch Święty. Na początku Dziejów Apostolskich czytamy o tym, jak w dniu Pięćdziesiątnicy, czyli żydowskiego święta Szawuot (שָׁבוּעוֹת), apostołowie Jezusa zostali napełnieni Duchem Bożym. [4]

Owo doświadczenie napełnia Duchem Świętym nie było czymś zarezerwowanym wyłącznie dla pierwszych uczniów Jezusa, ale stało się rzeczywistością przeznaczoną dla wszystkich wierzących.

Czytając listy apostoła Pawła widzimy, że obecność Ducha Świętego w życiu wierzących w Jesusa, była nierozerwalną częścią ich nawrócenia oraz doświadczenia bycia chrześcijaninem.

Apostoł Pawłem idzie aż tak daleko, że przyrównuje zarówno kościół (rozumiany, jako wspólnotę wierzących), oraz indywidualnych wierzących, do Przybytku oraz Świątyni Bożej.

Paweł wyjaśnia w listach wspólnotom wierzących, że tak jak Bóg dawnymi czasy zamieszkiwał najpierw w Przybytku Mojżeszowym, a później w Świątyni w Jerozolimie, to teraz w podobny sposób przebywa, poprzez Ducha Świętego, pomiędzy nimi oraz w nich.

 

W listach do wierzących w Koryncie Paweł pisze:

Czy nie wiecie, że jesteście przybytkiem* Boga i że Duch Boży mieszka w was? Jeśli ktoś niszczy przybytek Boga, tego zniszczy Bóg, gdyż przybytek Boga jest święty, a wy właśnie nim jesteście. (1 Kor 3:16-17; podkreślenie dodane)

 

Jaka zgoda między przybytkiem Boga a bóstwami? My przecież jesteśmy przybytkiem* żywego Boga, zgodnie z Jego słowami: Zamieszkam z nimi i będę się wśród nich przechadzał, będę ich Bogiem, a oni — moim ludem. Dlatego: Wyjdźcie spośród nich! Odłączcie się od nich — mówi Pan. I: Nieczystego nie dotykajcie; a ja was przyjmę. I: Będę wam Ojcem, a wy będziecie mi synami i córkami — mówi Wszechmocny Pan. (2 Kor 6:16-18; podkreślenie dodane)

 

Czy nie wiecie, że wasze ciało jest przybytkiem* Ducha Świętego, który jest w was i którego macie od Boga? Oraz, że już nie należycie do siebie samych? (1 Kor 6:19; podkreślenie dodane)

* We wszystkich tych wersetach występowało słowo ναὸς (naos), które oznacza Świątynię / Przybytek.

 

Podobnie w Liście do Rzymian, Paweł kontrastując tych, którzy są ‘w ciele’, z tymi, którzy są ‘w Duchu’, dwukrotnie pisze o Duchu Bożym mieszkającym w wierzących.

Wy natomiast nie jesteście w ciele, lecz w Duchu — jeśli tylko Duch Boży w was mieszka. Kto zaś nie ma Ducha Chrystusa, ten do Niego nie należy. Jeśli jednak Chrystus w was jest, to chociaż ciało jest martwe z powodu grzechu, duch jest żywy dzięki sprawiedliwości. Jeśli zaś mieszka w was Duch Tego, który wzbudził Jezusa z martwych, to Ten, który przywrócił do życia Jezusa Chrystusa, ożywi również wasze śmiertelne ciała przez swego Ducha, który mieszka w was. (Rzym 8:9-11; podkreślenie dodane)

 

Z tych wszystkich fragmentów biblijnych widzimy, że w obecnym czasie, czasie kościoła, Bóg, poprzez Ducha Świętego, znów przebywa pośród ludzi.

 

Bóg mieszkający z ludźmi w Nowej Jerozolimie

Pod koniec ostatniej księgi Nowego Testamentu są zapisane następujące słowa:

Następnie zobaczyłem nowe niebo i nową ziemię, gdyż pierwsze niebo i pierwsza ziemia przeminęły — nie ma już morza. Zobaczyłem też święte miasto, nową Jerozolimę. Zstępowała ona z nieba od Boga. Przygotowana była jak panna młoda, wystrojona dla swego męża. I usłyszałem donośny głos. Rozległ się od strony tronu. Głosił: Oto namiot spotkania* Boga oraz ludzi! Będzie z nimi mieszkał. Oni będą Mu ludem. A będzie z nimi sam Bóg — ich Bóg. Otrze też wszelką łzę z ich oczu. Nie będzie już śmierci ani bólu, krzyku ani znoju; ponieważ pierwsze rzeczy — przeminęły. (Obj 21:1-4; podkreślenie dodane)

* σκηνὴ (skēnē) dosłownie oznacza namiot, ale często występuje w znaczeniu Przybytek.

 

Nie widziałem w nim przybytku*, dlatego że Pan, Bóg Wszechmogący, jest jego przybytkiem – oraz Baranek. Miasto nie potrzebuje też słońca ani księżyca, aby mu świeciły. Oświetla je chwała Boga, a jego lampą – Baranek. (Obj 21:22-23; podkreślenie dodane)

* ναὸς (naos) – Świątynia / Przybytek

 

Obraz Boga mieszkającego ze swoim ludem, przedstawiony w zamykających Pismo Święte rozdziałach (Obj 21-22), stanowi kulminację Bożego planu, który zaczął się w Ogrodzie Eden i był kontynuowany przez resztę historii biblijnej. Plan ten wyrażał dążenie Boga, aby przywrócić ludzkość do społeczności z Nim.

W Nowej Jerozolimie nie będzie budynku Świątyni, gdyż same miasto jest porównane do Świątyni, ze względu na wszechogarniającą obecność Boga. Bóg ponownie będzie mieszkał z ludźmi, tak jak to było w ogrodzie Eden.

 

PRZYPISY

[1] Pisząc o kościele mam na myśli ogół wierzących w Jezusa, jako Mesjasza Izraela, a przez to i całego świata.

[2] Jest to pisane w szczegółach w Księdze Wyjścia 26-27 oraz 35–40.

[3] Więcej na temat znaczenia ofiary Jezusa jest powiedziane w tym artykule: Żydowska Pascha, czyli dzień ukrzyżowania Jezusa

[4] Jest o tym mowa w Dzieje Apostolskie 2

Obrazek: Jan z Patmos ogląda zstąpienie Nowej Jerozolimy od Boga. XIV-wieczna tkanina (Żródło: Wikimedia Commons)